در مسیر فتوحات اسكندر كبیر

این مستند داستان 3 هزار كیلومتر سفر در مسیری است كه روزگاری یكی از بزرگترین فرماندهان جهان پیموده است مردی كه از محل تولدش مقدونیه تا هند را فتح كرد. مردی كه پس از 2000 سال هنوز مردمانی در دشت‌های آسیا افسانه‌هایی درباره او می‌گویند. اما تلاش سازندگان فیلم و نكته مهم این سفر تشخیص واقعیت‌ها از افسانه است كاری كه "مایكل وود" مجری و تاریخ‌دان انگلیسی در آن مهارت دارد.

پس از اسكندر دیگر كسی سفر او را تكرار نكرده است. و در این مستند با حركت در مسیر فتوحات او داستان‌ها و وقایع تاریخی را مرور كرده و مطالب آموزنده‌ای درباره تاریخ و فرهنگ خواهیم آموخت. و به ایران خواهیم رفت و با مردمان ایران و نظر آنها درباره اسكندر از نگاه یك تاریخ‌دان انگلیسی آشنا خواهیم شد.(تقریبا یك ساعت از این مستند درباره ایران، مردم ایران و باورهای آنها درباره اسكندر است). این مستند بیشتر از آنكه فیلمی درباره جنگ باشد مستندی است درباره تاریخ، انسان و فرهنگ.

سفر ما از شمال یونان آغاز می‌شود جایی كه مردم هنوز در توصیف او آهنگ‌هایی زیبا می‌خوانند. در ابتدای سفر با سرزمین ، پدر و مادر او آشنا می‌شویم. پدر او پادشاه مقدونیه بود بر اساس افسانه‌ها ظاهرا روزی پدرش وقتی جاه‌طلبی و زیركی او را می‌بیند به او می‌گوید " برای خودت قلمرویی دیگر پپدا كن چراكه مقدونیه برای تو كوچك است" . و او به سوی شرق چشم دارد. ظاهرا برای انتقام شكست 150 سال پیش و تصرف یونان به دست ایرانیان. در 19 سالگی پدرش به قتل می‌رسد و او پادشاه می‌شود. او به سوی جنوب یونان می‌رود و آنجا را فتح می‌كند و در بهار 334 قبل از میلاد به سوی ایران رهسپار می‌شود. او با 35 هزار سرباز وارد "تروی" Troy در خاك تركیه امروزی می شود. از آنجا كه ناوگان دریایی ایران با 400 كشتی بسیار بزرگتر از ناوگان اسكندر با 160 كشتی بود او تصمیم می‌گیرد تا از جنگ در دریا پرهیز كند و از راه زمین به سمت ایران برود. او از تروی به جنوب و به شهر بدرام Bodrum می‌رود. در آنجا ایرانی‌ها قلعه‌ای مستحكم در كنار دریا داشتند. فرمانده آنجا یك یونانی بود كه از اسكندر بیزار بود. در چند نبرد سخت اسكندر پیروز می‌شود و قلعه را تصرف می‌كند. سپس به سوی مركز تركیه می‌رود و در آنجا تجدید قوا می‌كند.

این سفر بر مبنای شرح فتوحات اسكندر نوشته دو تاریخ‌نگار است. یكی آریان Arrian است. او یك یونانی بود كه چهارصد سال بعد از اسكندر می‌زیسته و اساسا به اسكندر به عنوان مردی بزرگ و از جانب خدایان نگاه می‌كرده در مقابل او تاریخ‌نگار دیگری به نام "كرتیوس" Curtius است. او یك رومی بود كه 300 سال پس از اسكندر زندگی می‌كرده. كرتیوس می‌دانسته كه آنچه محرك انسان است اشتیاق برای رسیدن به قدرت و شهوت است. او می‌دانسته كه وحشیگری در وجود انسان نهفته است و قدرت باعث ویرانی اخلاق است و قدرت مطلق ویران كننده همه چیز. برای همین این دو منبع تاریخی بر ضد هم هستند.

درحالیكه مقدونی‌ها از آنكارا به سوی سواحل مدیترانه می‌روند داریوش سوم با سپاهی بزرگ در "ایسوس"Issus راه او را می‌بندد. در این شهر یكی از مهمترین نبردهای تاریخ روی می‌دهد. دو سپاه در دو سوی رودخانه "پایاز" Payaz در مقابل هم قرار می گیرند. و در ادامه اسكندر متوجه قسمت ضعیف صفوف ایرانیان می‌شود و با حمله به آن نقطه باعث آشفتگی در سپاه شده و نبرد به سود او خاتمه می‌یابد سپس شهرها یكی پس از دیگر تسلیم او می شوند اما شهر "تایر"Tyre مقاوت می‌كند. این شهر در جزیره‌ای نزدیك ساحل قرار دارد. او تصمیم می‌گیرد تا مسیری به سمت شهر بسازد. پس از هفت ماه تلاش جاده‌ای به طول 800 متر ساخته و شهر را تصرف می‌كند. 23 هزار نفر در شهر اسیر می‌شوند كه اغلب انها زن و كودك هستند. 13 هزار زن و كودك اسیر شده و به عنوان برده فروخته می‌شوند. اما درباره مردان "آریان" می‌گوید كه اسكندر رهبران آنها را بخشید. اما "كرتیوس" می‌گوید دو هزار نفر را در امتداد ساحل به صلیب میكشد. سخن چه كسی را باید باور كرد. بستگی به این دارد كه به كدام اسكندر معتقد باشید!. سپس به سوی فلسطین و غزه می‌رود. غزه نیز توسط اسكندر ویران می‌شود چراكه مردم آنجا دربرابر او مقاومت می‌كنند. (در غزه تاریخدان‌های فلسطینی به مجری مستند می‌گویند كه اسكندر در كتاب آسمانی آنها قرآن نام برده شده. قرآن از او به عنوان ذوالقرنین (دارای دو شاخ) نام برده و خداوند می‌فرماید "به او قدرت و توان خاتمه امور را دادیم" در واقع بر طبق قرآن خداوند او را مردی بسیار قدرتمند ساخته است. اسكندر همراه با لشكرش به سوی مصر می‌رود. در ماه دسامبر 332 قبل از میلاد وارد مصر شده و بدون جنگ آنجا را تصرف می‌كند چراكه ایرانی‌ها در آنجا منفور بودند و مصری‌ها اسكندر را به عنوان منجی خود پذیرفتند. اسكندر باعث رشد اقتصادی و شكوفایی بیشتر مصر می‌شود و در آنجا بندر و شهر اسكندریه را در دلتای رود نیل بنا می كند. از آن پس اسكندریه بزرگترین بندر مصر می‌شود. احتمالاً در مصر او همانند بسیاری از فراعنه به این پندار می‌رسد كه فردی خداگونه و ماورای سایر انسان‌ها است. پس از مدتی اسكندر به سوی ایران حركت می‌كند در مسیری كه زمانی "جاده امپراطوری ایران" بوده و بعدها قسمتی از جاده ابریشم شد. داریوش و اسكندر در مكانی به نام گوگمل Gaugamela با یكدیگر روبرو می‌شوند و در ادامه ...

In the Footsteps of Alexander the Great was a BBC documentary television series first shown during 1998 It was written and presented by British historian and broadcaster Michael Wood

Wood retraced the travels of Alexander the Great, from Vergina in Macedonia, where his father Philip II of Macedon died and Alexander was proclaimed king, through seventeen present-day countries to the borders of India and back to Mesopotamia, where he died. Whereas most of Wood's documentary series had titles beginning "In Search of...", the title of this series reflected a slightly different approach

 https://en.wikipedia.org/wiki/In_the_Footsteps_of_Alexander_the_Great

In 335 BC Alexander of Macedonia set off on an expedition to conqueror the world. The voyage of Alexander the Great covered more than 22,000 miles in ten years, from Greece to India and back, through some of the most difficult and unforgiving terrain
In 1996, more than 2000 years later, Michael Wood was hot on his trail, following, as closely as possible, in the footsteps of Alexander and the army that he drove to achieve the impossible.He did have the advantages of modern transport. Up to a point. Travelling by jeep, bus, truck, train, retired Russian ambulance and occasional lifts in helicopters, he discovered that some parts of the world are still completely inaccessible to anything but the feet of camels, mules, horses or occasionally humans.Leaving countless baffled border checkpoint guards in their wake, the crew travelled through 16 countries. They crossed post-Gulf War Iraq and entered Afghanistan during the rise of the Taleban. They crossed the Great Sea of Sand, the Great Salt Desert and the Desert of Death and climbed some of the highest mountain passes in the world

Son of God

In this programme: the Lebanese city of Tyre, scene of Alexander's most desperate battle; the Palestinian legend of `Two-Horned Alexander'; and the Egyptian oasis of Siwa, where Alexander was proclaimed pharaoh and son of God

Lord of Asia

In this programme, Michael crosses Iran towards the Caspian Sea. He meets nomads who tell of Alexander's tryst with an Amazon queen, and the living descendants of Alexander's Persian enemies, who have their own tales of `Alexander the Accursed'

Across the Hindu Kush

Wood travels through war-torn Afghanistan, crossing the Oxus River into Central Asia and the Silk Road city of Samarkand where, in a drunken brawl, Alexander killed the friend who had previously saved his life

To the Ends of the World

The final leg takes him from the Khyber Pass through Pakistan to the Punjab, where Alexander's army mutinied and he was forced to return across the Makran Desert to Babylon, where he died at only 32 years of age